یکی از علل مؤثر در توسعه نیافتگی مناطق روستایی کشور اتکاء بیش از حد به اشتغال در بخش کشاورزی وعدم توجه به سایر بخشهای اقتصادی در این مناطق می باشد. به علت محدودیت در منابع آب و خاک ، ایجادظرفیتهای جدید اشتغال در بخش کشاورزی به راحتی امکان پذیر نیست و علاوه بر آن گسترش استفاده ازماشین آلات کشاورزی و مکانیزاسیون، نیاز به نیروی کار در این بخش را کاهش می دهد. بنابراین در صورتی کهبخواهیم روستاها را حفظ کنیم و از فشار بر شهرهای بزرگ و بویژه مادر شهره ا بکاهیم باید به توسعه سایرفعالیتهای اقتصادی در مناطق روستایی اهتمام ورزیم (طاهرخانی، 14،1379 ). گردشگری روستایی نیز در سالهایاخیر به عنوان عاملی مهم در تحول و توسعه نواحی روستایی مورد توجه قرار گرفته است. بسیاری از فعالیت هایاقتصادی روستا طی دهه های اخیر دچار افول شدید شده و سطح درآمد و اشتغال در فعالیت های کشاورزیسنتی، بالاخص درآمد سرانه روستاییان تا کمتر از میزان متوسطه درآمد سرانه کشور کاهش یافته است. از سویدیگر افزایش نرخ بیکاری و درنتیجه خروج نسل جوان و افراد دارای تحصیلات بالاتر از اجتماعات روستایی، بافتو ساختار نواحی روستایی را به مخاطره انداخته است. بنابراین گردشگری نه تنها به عنوان یک ابزار بالقوه برایتغییر این وضعیت بلکه به یکی از عناصر جدائی ناپذیر راهبرد توسعه روستایی مطرح شده است(شارپلی، 131،2002 ). به طوری که امروزه در بسیاری از نواحی روستایی ، گردشگری از حالت انفعالی به .( عاملی پویا و مؤثر بر تغییرات و کنترل چشم انداز اجتماعات روستایی مبدل شده است (باتلر و دیگران، 1998با این اوصاف گردشگری بخشی مهمی از اقتصاد است که گردش مالی بالایی دارد، و رشد گردشگری در بسیاریاز کشور های در حال توسعه مانند ایران، منبع تولید درآمد و مشاغل تازه ای خواهد شد . بعلاوه توان بالقوهگردشگری برای اشتغالزایی، یکی از ویژگی های مهم این فعالیت است. خدمات زیادی در بخش گردشگری تاکنونبه وجود آمده است و ظرفیت بالایی برای ایجاد خدمات جدید دیگر نیز وجود دارد.
کارآفرینی فرهنگی، تنها یک شغل یا کسب و
کار نیست، بلکه یک سبک تفکر یا یک فرهنگ و سبک زندگی است و زوایای مختلف آن باید
شرح داده شود. کارآفرینی فرهنگی اگرچه یک شغل نیست و ترویج فرهنگ آن در جامعه،
ابتدا ممکن است که موجب افزایش بیکاری شود، اما در واقع موتور توسعه محسوب می‌شود
و بیکاری‌های پنهان را در حوزه فرهنگی نه تنها آشکار و درمان می‌کند، بلکه با
خصوصیات میان‌رشته‌ای
خود باعث پیشگیری از آن و همچنین ارائه راهکارهای مؤثر در حوزه‌های
اقتصادی، صنعتی، علمی و ... می‌شود. کارآفرینی فرهنگی عبارت است از ارزش آفرینی
فرهنگی و کارآفرین فرهنگی کسی است که بتواند ارزشی را در فرهنگ جامعه خلق نماید،
چه ارزش مادی و چه ارزش معنوی، البته از روشی نو و کارآفرینانه و در ارتباط با
شرایط اسلامی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی روز و باتوجه به نیازهای نسل‌های
فعال جمعیت در جامعه. بالاخره کارآفرینان فرهنگی افرادی هستند که ارزشهای فرهنگی را
در جامعه خلق، کشف و یا احیا می‌نمایند. در هر صورت، هر یک از کارآفرینان اجتماعی،
سیاسی و فرهنگی همچون کارآفرینان اقتصادی، دائماً در جستجوی نیازها و فرصتها هستند
تا از طریق خلاقیت، ریسک پذیری و رهبری، ارزشی را در جامعه ایجاد و خلاء یا نقصی
را دفع و اصلاح نمایند.
کارآفرینی بنیاد و شالوده‌ی توسعه است
که با ارزش‌آفرینی‌های اقتصادی و معنوی برای افراد، سازمانها و جامعه در سطح کلی
و فراملی و پیامدهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی بسیار، می‌تواند پاسخگوی
بسیاری از چالشهای روز جامعه باشد. در این معنا، همه‌ی رفتارهای انسان از
رفتارهای اقتصادی و اجتماعی و سیاسی گرفته تا فرهنگی، می‌تواند کارآفرینانه یا
غیرکارآفرینانه باشد. کارآفرینی در پرتو چند موج شکل می‌گیرد.
امواج سه موج گانه محرک (جلوبرنده) کارآفرینی: موج 1) انفجار عمومی، بررسی و پژوهش
در چارچوب انتشار کتاب‌هایی درباره‌ی زندگی کارآفرینان و پیشینه‌ی بنگاه‌های آنان
و چگونگی ایجاد کسب و کار شخصی و شیوه‌های زود پولدار شدن. موج 2) راه‌اندازی رشته‌های
آموزشی کارآفرینی در مقاطع تحصیلی در حوزه‌های مهندسی و بازرگانی. این دوره‌ها از
اواخر دهه‌ی 1960 در چند دانشکده آغاز و تاکنون در بیش از 500 دانشکده در
ایالات متحده و کانادا راه‌اندازی شده است. موج 3) افزایش دلبستگی دولت به پژوهش در زمینه‌ی بنگاه‌های کوچک با هدف
تشویق گسترش بنگاه‌های کوچک و همچنین پژوهش در زمینه‌ی نوآوری‌های صنعتی. موج 4)
بازگشت به مفهوم راستین کارآفرینی و توجه به ارزش‌آفرینی و ارزش‌آفرینان باشد. نگاهی دوباره و انتقادی به موضوع، جامعه‌ی علمی را به این سو
خواهد کشاند که تفسیری راستین از واژگان بنمایند.
آنچه کارآفرینی فرهنگی را موفق می‌سازد،
کارآفرینی بومی است. کارآفرینی بومی بر ایجاد، اداره و گسترش فعالیت‌های تازه
کارآفرینانه و مخاطره‌آمیز برای بهره‌گیری افراد بومی دلالت دارد. پشتیبانی از
ایده‌ی کارآفرینی بومی به نگهداشت هویت و پاسداشت میراث فرهنگی می‌انجامد. سرشت
کارآفرینی بومی از دو جنبه قابل بررسی است: ابعاد فرهنگی جامعه و نگرش
کارآفرینانه‌ی برخاسته از آن فرهنگ ویژه. این دو جنبه زمینه‌ساز گسترش فعالیت‌های
اقتصادی کارآفرینانه و پدیدآورنده‌ی رفتارهای کارآفرین است. برای افراد بومی،
فرهنگ با ارزش است و آنان درباره‌ی سرزمین و میراث خود حسی نیرومند دارند. فرهنگ
به عنوان یک متغیر وابسته در نگرش کارآفرینی بومی نمایان می‌شود و به رفتاری ویژه
با رویکرد اقتصادی کارآفرین می‌انجامد. کارآفرینی بومی فراگیر است و می‌تواند جهت‌گیری‌های
فرهنگی، اهداف اقتصادی و نیز غیراقتصادی در پی داشته باشد. ارزشهای فرهنگی، نهاد خانواده، نهاد جامعه و... در شکل‌گیری نگرش‌های
کارآفرینانه یک کارآفرین بومی اثرگذار است و از این روست که کارآفرینی بومی، تحت
تأثیر فضاهای گوناگون فرهنگی متفاوت است.
با توجه به تعاریف و مفاهیم ذکر شده در خصوص
کارآفرینی، باید به دنبال تبیین بهتر و
موثرتر کارآفرینی فرهنگی متناسب با شرایط بومی حاکم در فرهنگ جامعه ایرانی باشیم.
این نوع از کارآفرینی در راستای توسعه اقتصاد خلاق قابل بررسی است که شامل گردشگری، هنرهای سنتی، موسیقی، معماری و ... می باشد.
۳۰
خرداد
با توجه به تحقیقات انجام شده در خصوص چالشهای موجود در امر گردشگری ایران و همچنین تجزیه و تحلیل اطلاعات به دست آمده، در جهت شناسایی راهکارهای رشد و توسعه صنعت گردشگری بین المللی در موارد ذیل پیشنهاد می شود:1. نیاز به ارائه تعریفی مناسب و جامع از صنعت گردشگری و اهداف مورد نظر. 2. افزایش امنیت مرزی و داخلی. 3. افزایش امنیت راههای ارتباطی و مواصلاتی. 4. جلوگیری از وقوع حوادث و رخدادهای داخلی بر علیه گردشگران بین المللی. 5. ارایه راهکارههایی برای از بین بردن مشکلات دیپلماتیک جهانی. 6. بسط و گسترش ارتباط و وسایل مدرن حمل و نقل، توسعه خدمات هواپیمایی و فرودگاهی و بهره برداری از راههای ارتباطی و مواصلاتی بهبود تاسیسات بهداشتی و شبکه های آب و .... 7. ارایه امکانات و خدمات در سطح استانداردهای بین المللی. 8. رفع ضعف خدمات هتلداری و رستوران داری. 9. برگزاری هفته های فرهنگی ایران در کشورهای هدف. 10. برگزاری نمایشگاهها و همایشها اختصاصی در سطح بین المللی جهت شناساندن ظرفیتهای گردشگری کشور ایران و شرکت فعال در نمایشگاههای بین المللی خارج از کشور. 11. انتشار دایمی کتابها، مقالات، کاتالوگها و عکسها از جاذبه های گردشگری ایران، تهیه نقشه های توریستی و بروشورهای حاوی اطلاعات مورد نیاز جهانگردان. 12. ایجاد سیستمی مدون جهت تبلیغات داخلی گردشگران بین المللی و معرفی فرصتهایی که از این بابت حاصل می شود. که می تواند از طریق آموزش و پرورش و پخش فیلم و...، آموزش لازم در این زمینه ارایه شود. 13. جلوگیری از ارایه سلایق شخصی در زمینه تبلیغات گردشگری بین المللی و ارایه راهکارهای علمی بازاریابی در این زمینه. 14. رقبای ایران در صنعت توریسم همواره به تبلیغات منفی علیه ایران می‌پردازند و آن را کشوری ناامن معرفی می‌کنند. تبلیغات در سطح بین المللی و به صورت گسترده در خصوص نشان دادن چهره واقعی از ایران می تواند تا حدود زیادی این اقدام را خنثی کند. 15. جلوگیری از تعدد مراکز تصمیم گیری و تقویت بیش از گذشته سازمان اصلی متولی صنعت گردشگری در کشور ایران. 16. جلوگیری از تداخل وظایف سازمانهای مرتبط و سیاستگذاری مشترک توسط این سازمانها. 17. تشویق ایرانیان مقیم خارج به استفاده از فرهنگ و رسوم ایرانی. 18. تشویق مردم، سازمانها و ایرانیان خارج از کشور به سرمایه گذاری در زمینه گردشگری وحذف تمامی ریسکها و نااطمینانی‌ها در این زمینه. 19. ایجاد شرایطی جهت تحقیقات گردشگری در دانشگاهها و کاربردی کردن این تحقیقات. 20. تربیت نیروی انسانی کارآمد و آشنا به زبانهای بین‌المللی. 21. تربیت پلیس راهنما. 22. توسعه اماکن اقامتی، پذیرایی، ورزشی و تفریحی. 23. ارقام تعداد هتلهای فعال در کشور نشان می دهد که صنعت توریسم ایران برای جلب جهانگردان شدیداً نیازمند زیرساختهای اقامتی و رفاهی است. 24. هنوز بسیاری از مردم کشور ایران از جاذبه‌های طبیعی استانهای مختلف کشور اطلاعات مناسبی ندارند. آگاهی عمومی از جاذبه‌های گردشگری و افزایش مسافرتهای بین شهری و استانی، ضمن کسب درآمد برای مناطق توریست پذیر، در افزایش روحیه و نشاط مسافران نیز نقش بسزایی دارد. 25. برای برخی بازارهای بزرگ جهت جذب گردشگر، توجه به سطح درآمد مردم در آن بازارها و بزرگی بازار اهمیت دارد. در این صنعت، مقایسه قیمتها به سرعت صورت می‌گیرد. از این رو ارایه قیمت رقابتی برای سفرهای گروهی حایز اهمیت است. 26. توجه ویژه به اکوتوریسم (طبیعت گردی). 27. ایجاد شرکتها و موسسات گردشگری و استقرار دفاتر آنها در خارج از کشور و فعالیت هدفمند آنها در راستای بازاریابی صنعت گردشگری. 28. افزایش اعتبارات بخش‌جهانگردی و تسریع در تکمیل طرحهای نیمه تمام. 29. تعامل با فرهنگها و تمدن دیگر ملل. 30. استفاده از تجربیات دیگر کشورها به ویژه کشورهای موفق در حوزه گردشگری. 31. توجه خاص به گردشگری الکترونیکی (ET). 32. تدوین طرحهای جامع گردشگری برای هریک از استانهای کشور با توجه به ویژگیهای تاریخی - مذهبی آنها. 33. یافتن بازارهای هدف و برنامه‌ریزی برای ورود و نفوذ به این بازارها با توجه به ویژگیهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آنها. 34. تربیت نیروی انسانی ماهر برای این بخش (راهنمای مسلط به زبان و علاقه‌مند به کار، خدمات‌دهندگان آشنا با زبان انگلیسی و ...) مهم است و می‌تواند در ردیف رشته‌های مختلف تحصیلی در دانشگاهها، مدیریت گردشگری - هتلداری و... تدریس شود تا کارشناسان خبره برای توسعه این صنعت پرورش یابند. 35. تقویت و گسترش ابعاد خاص گردشگری در ایران. 36. استفاده از کارشناسان خارجی در زمینه جهانگردی.
۲۹
خرداد